Belgische werknemers in de private sector hebben in 2020 gemiddeld 11 dagen minder gewerkt dan in 2019, dat is bijna 1 dag (0,9 dagen) minder per maand per werknemer. Er zijn echter wel twee duidelijke pieken in de afwezigheden zichtbaar, met name tijdens de eerste en tweede lockdown.
Figuur 1: Relatieve stijging afwezigheden werknemers private sector 2019 vs. 2020
De meeste dagen bijkomende afwezigheid zijn het gevolg van tijdelijke werkloosheid. De jaarcijfers voor 2020 over de andere vormen van afwezigheid – kortdurend ziekteverzuim, loopbaanonderbreking en wettelijke vakantie – wijken immers nauwelijks af van deze uit 2019.
Dirk Vanderhoydonck, Director Flexsourcing Acerta: “De werkende Belg is niet meer dan in ‘normale’ jaren ziek geweest, heeft niet meer dan anders vakantie genomen en koos alles samen niet meer dan anders voor loopbaanonderbreking, ook al was er bijvoorbeeld het corona-ouderschapsverlof. Corona heeft in maart wel een duidelijke impact gehad op kort ziekteverzuim – een piek in maart en april – en ook op de momenten waarop mensen vakantie hebben genomen – een piek op het eind van het jaar. Maar over het hele jaar werden die bewegingen nagenoeg uitgevlakt. Dé reden waarom mensen opvallend meer afwezig waren van het werk, is dus omdat ze vaak tijdelijk werkloos waren.”
Figuur 2: Relatieve stijging afwezigheden werknemers private sector 2019 vs. 2020, per soort afwezigheid, in dagen
Het systeem van tijdelijke werkloosheid heeft zowel grote als kleine bedrijven in zowat alle sectoren geholpen. De OESO modelleerde in haar Economic Outlook van 1 december 2020 een krimp van 7,5 procent voor de Belgische economie. De stijgende afwezigheid in de vorm van tijdelijke werkloosheid dus zonder twijfel behoorlijk wat werkgelegenheid gevrijwaard. Tijdelijke werkloosheid creëerde financiële ademruimte voor bedrijven: als er minder werk was, was ook de loonkost minder.
Maar het systeem verhult ook gemiste kansen op arbeidsmarkt. Het zorgt er voor dat bedrijven niet op zoek gaan naar andere oplossingen, die de rigide arbeidsmarkt een pak flexibeler zouden kunnen maken.
Dirk Vanderhoydonck: “We hadden meer kunnen doen dan mensen tijdelijk werkloos thuis zetten. We hebben nu gezien hoe snel en impactvol een crisis kan toeslaan, soms uit ongewone hoek. Het zou niet mogen dat een crisis ervoor zorgt dat de een zich uit de naad moet werken om alle werk gedaan te krijgen, terwijl de ander verplicht werkloos thuis zit. En dat terwijl flexibel inspringen bij een andere werkgever soms alleen wordt tegengehouden door enkele administratieve issues. Met een mobielere arbeidsmarkt zouden we meer crisisproof kunnen zijn. Lokale en tijdelijke initiatieven om in te springen in de zorg, de landbouw en andere sectoren, zijn er al. We zouden die permanent en op grotere schaal moeten kunnen uitrollen over alle sectoren heen.”
Bron: Acerta. Gebaseerd op de werkelijke gegevens van een representatieve steekproef van 260.000 werknemers in dienst bij meer dan 30.000 werkgevers uit de private sector.
