Waarom noemt u economische migratie een noodzaak?
Annemie Turtelboom: “In februari 2008 telde de VDAB bijna 37.000 niet ingevulde vacatures. Bij de Forem stonden 20.000 jobs open, bij Actiris 16.000. Dat geeft voor geheel België 73.000 vacatures. Het is stom dat deze niet ingevuld worden, omdat deze situatie de economische ontwikkeling van de ondernemingen afremt en bijgevolg ook de inkomsten van de sociale zekerheid en de overheid. Economische migratie is dus op korte termijn één van de noodzakelijke wegen om de ondertussen vertragende groei weer te stimuleren.
We moeten echter evenzeer rekening houden met de iets langere termijn. Over vijf à tien jaar slaat de vergrijzing zo genadeloos toe dat we louter daarom nieuwe mensen nodig hebben om onze economie – en de pensioenen en de sociale zekerheid – te schragen. Vandaag staat in België één gepensioneerde tegenover twee werknemers, in 2050 zal er per werknemer een gepensioneerde zijn. De druk wordt enorm groot. Nu vormen de pensioenen 8,9% van het bruto binnenlands product, in 2050 wordt dit 13,4%.
Gerichte economische migratie is een noodzakelijke factor om de facturen van pensioenen en gezondheidszorg te blijven betalen. Tenzij men akkoord gaat met een forse verhoging van de belastingen, een zware verlaging van de pensioenen, een verdere verhoging van de pensioenleeftijd, een minder goede en duurdere gezondheidszorg of een combinatie van deze elementen…”
Niet iedereen is even overtuigd. We presenteren u de tegenargumenten voor wat ze waard zijn. Tegenargument 1: ‘Economische migratie moet niet of hoeft alleszins geen prioriteit te zijn: eerst moet de arbeidsreserve van de al in België aanwezige migranten – legale en/of illegale – aangesproken en uitgeput worden.’
Annemie Turtelboom: “Een deel van de openstaande vacatures kan ongetwijfeld ingevuld worden door een binnenlands activeringsbeleid, voor een ander deel is dat zeker niet het geval. Voor mij sluiten de twee zaken elkaar niet uit, het is een en-en-verhaal. Economische migratie mogelijk maken zonder de al aanwezige arbeidsreserve te activeren is niet goed. Daarom vind ik ook dat in sommige streken jongeren moeten aangesproken worden, dat vijftigplussers moeten geactiveerd worden, dat de termijnen voor de opvolging van werklozen door de RVA moeten verkort worden. En dat er nog meer moet geïnvesteerd worden in vorming en opleiding. Degenen die stellen dat we geen nood hebben aan economische migratie zijn vaak dezelfden als zij die vinden dat werklozen niet moeten geactiveerd worden.
Bij economische migratie is het trouwens van het grootste belang dat die werknemers hier komen werken tegen de abeidsvoorwaarden die hier gelden. Daarmee bedoel ik dat de minimumlonen, de etgeving inzake de overuren en het welzijn op het werk moeten gerespecteerd worden. Werklozen en werkenden mogen immers niet uit de markt geprijsd worden door economische migranten. Bij ons doe je dat niet.
Voorts ben ik ervan overtuigd dat werkgevers niet voor hun plezier werkkrachten zoeken in het buitenland, als er op onze arbeidsmarkt kandidaten beschikbaar zijn.”
Tegenargument 2: ‘Economische migratie organiseren is asociaal: ze zuigt de beste arbeidskrachten weg uit de landen van herkomst, die hen voor hun ontwikkeling nog meer nodig hebben dan wij voor de onze.’
Annemie Turtelboom: “Dat is de theorie van de brain drain. Ik spreek liever over brain gain. India, bijvoorbeeld, heeft jarenlang consequent zijn beste krachten naar het buitenland gestuurd. Het resultaat? Deze economische emigranten verdienden geld en stuurden een deel daarvan naar het thuisland. Zij deden ongelooflijk veel ervaring op en kregen de beste vorming. Het land van herkomst doet op die manier ook een goede zaak.
Ik geloof niet in het verhaal dat die landen worden leeggezogen. Kijk naar Marokko: 400.000 jongeren studeren daar jaarlijks af, maar op de arbeidsmarkt worden er voor hen slechts 160.000 banen gecreëerd. Waarom zouden de mensen met bepaalde competenties die we hier nodig hebben niet in België mogen werken? In een hele reeks landen met een jonge bevolking is er gewoon een overschot van gediplomeerden op de arbeidsmarkt.
Economische migratie moet een win-win-win-situatie zijn. Voor ons land, doordat ze de economische ontwikkeling en de sociale ekerheid ondersteunt. Voor het land van herkomst, doordat er geld terugvloeit en de economische migranten veel leren. En voor het individu, dat zijn financiële situatie verbetert en zich verder ontwikkelt.”
Tegenargument 3: ‘We kunnen in een tijd van stagnatie, recessie of zelfs crisis maar beter niet te hard van stapel lopen. De werkloosheid zal stijgen, waarom dan nog buitenlanders importeren?’
Annemie Turtelboom: “Maar we verplichten de bedrijven toch niet om buitenlanders aan te werven? We scheppen alleen de mogelijkheid daartoe als er niemand te vinden is op de eigen arbeidsmarkt. Dat is essentieel.”
Samen met de activering van werklozen, zorgt het dossier migratie en asiel voor blijvende onenigheid binnen de federale regering. Tijdens de begrotingscontrole van medio oktober werd hierover geen akkoord bereikt.
Annemie Turtelboom: “Er bestaan vandaag toch wel mogelijkheden. Werknemers uit acht van de tien nieuwe EU-lidstaten kunnen op vijf dagen een arbeidskaart ontvangen voor een knelpuntberoep. Ik hoop dit te verruimen naar alle EU-lidstaten en de grenzen eerder open te maken dan mei 2009.
Daarnaast blijft er het probleem van de niet-EU-landen. Hooggeschoolde en leidinggevende werknemers uit die landen die minimum 35.000 euro verdienen exclusief sociale lasten, kunnen op dit ogenblik in België komen werken. Ik wil daarin een stuk verder gaan en ook een regeling treffen voor lagere banen, zodat we – alleen waar echt nodig – onze economie maximale kansen en zuurstof kunnen bieden.
Overigens raakt de problematiek niet alleen de privé-bedrijven, ook voor de social profit is de arbeidsmarkt te krap geworden. Honderden vacatures voor verpleegkundigen geraken niet ingevuld en hetzelfde geldt voor andere taken in de zorgsector. Het doembeeld is dat we straks wel voldoende en uitstekende rusthuizen en ziekenhuizen hebben, maar dat de mensen om deze te laten functioneren niet beschikbaar zijn. Het probleem zal met de vergrijzing alleen acuter worden als we het niet aanpakken.”
Meer weten over de Novemberconference? zie www.novemberconference.be of mail [email protected]
Lees de volledige tekst van dit interview in HR Square nr. 59 van oktober 2008. Bent u nog niet geabonneerd? Hier vindt alle nuttige informatie. U kunt ook bellen naar 053/60.56.75 of mailen naar [email protected]
