Wie nieuw talent wil aantrekken in de haven van Antwerpen, stoot al snel op een belangrijk struikelpunt: potentiële medewerkers haken af omdat ze moeilijk op hun werkplek geraken, zegt Tom Verlinden van het Havenbedrijf. “Bedrijven hebben moeite om medewerkers te rekruteren. Erger nog: er zijn bedrijven die ons laten weten dat er op dit moment mensen ontslag nemen puur door de mobiliteit. Bedrijven verliezen medewerkers omdat ze niet vlot op hun werk geraken.

”Tom Verlinden werkt sinds 15 oktober vorig jaar bij het Havenbedrijf, waar hij, na tien jaar bij BASF, mobiliteitsmanager is. “Zeer uitdagend”, zo zegt hij zelf over zijn nieuwe baan. “Ik wilde de uitdaging met twee handen vastnemen. Als mobiliteitsmanager ben ik bezig met alle mobiliteitsmodi in de haven: vrachtvervoer, spoor, binnenvaart, personenvervoer. Let wel, het gaat niet over de stad Antwerpen, en ook niet over de ring rond Antwerpen. Maar uiteraard heeft de haven zo veel linken met de regio eromheen, dat we heel nauw samenwerken met de stad Antwerpen, met het Vlaams Gewest, de vervoersregio,…”

Voor het vrachtvervoer zet Tom Verlinden heel erg in op een ‘modal shift’: goederen moeten veel meer dan nu per binnenschip of spoor de haven in of uit. Ook voor het personenvervoer is een stap naar een andere vervoersmodus noodzakelijk. Alleen op die manier kunnen de meer dan 142.000 werknemers in de haven zich elke dag weer vlot naar en van het werk verplaatsen. Om dat te bereiken, neemt de haven vier initiatieven die de ‘autosolisten’ zouden moeten overtuigen hun gewoontes te veranderen. 

Fiets- en waterbus 

Het eerste initiatief is ondertussen gerealiseerd: de fietsbus die door de Tijsmans- en Liefkenshoektunnel rijdt en op die manier linker- en rechteroever verbindt. “Dit is een uniek initiatief waarvoor we geen andere voorbeelden gevonden hebben”, aldus een tevreden Tom Verlinden. “We hebben ongeveer vierduizend mensen die binnen fietsafstand op rechteroever wonen en op linkeroever werken, en vice versa zijn er evenveel mensen die op linkeroever wonen en op rechteroever werken. Neem nu iemand die in Stabroek woont, maar aan het Deurganckdok werkt: die woont op 10 kilometer van zijn werk, wat een perfecte fietsafstand is, alleen kan hij de Schelde niet efficiënt kruisen. Hij zou al via de voetgangerstunnel in het centrum van Antwerpen moeten gaan, wat een rit van 35 kilometer is. Begin daar maar eens aan…”

Voor hen zijn er nu de fietsbussen, speciaal hiervoor omgebouwde harmonicabussen die een maximum van 30 passagiers én hun tweewielers kunnen meenemen. Mensen stappen met hun fiets op en af net voor en na de twee belangrijke verbindingstunnels en geraken op die manier vlot waar ze moeten zijn. De bus rijdt heel de dag heen en weer met een frequentie van vier bussen per uur.

Naast de fietsbus, bekijkt de haven van Antwerpen nu ook de mogelijkheid van een waterbus. Of, beter gezegd, de verlenging van de route die de waterbus aflegt. Vandaag vaart die boot van Hemiksem via Kruibeke naar het Steenplein in Antwerpen, goed voor zo’n 12.000 passagiers per maand. Tom Verlinden zou graag hebben dat die waterbus nu ook verder naar het noorden vaart, in de haven van Antwerpen. “Daarbij willen we de waterbus zo veel mogelijk kruisingen laten maken tussen de Scheldeoevers. Het nut van de waterbus is namelijk niet zozeer om van het Steenplein naar het noorden te varen, omdat die waterbus ‘maar’ 40 kilometer per uur vaart – overigens erg snel voor een publiek watervoertuig – terwijl je via de weg in theorie 70 haalt. Neen, het nut van de waterbus is dat we virtueel vijf of zes bruggen leggen over de Schelde. Dat is voor voetgangers, maar zeker ook voor fietsers, bijzonder interessant.”

Naast een verlenging van de route naar het noorden, kijkt het Havenbedrijf ook naar de mogelijkheid om een bijkomende waterbus in te leggen op het Albertkanaal, van Wijnegem tot het nieuwe Havenhuis. “Op die manier zijn er heel wat mensen die in heel filegevoelig gebied wonen en via de waterbus zonder enige vorm van congestie in de haven kunnen geraken.” 

Collectieve bussen en fietsen 

Een derde project waar Tom Verlinden zijn schouders onder zet, is dat van het collectief busvervoer. Vandaag is er al collectief busvervoer in de haven, georganiseerd door individuele bedrijven, een collectieve pendelbus. De bedoeling van het Havenbedrijf is om die afzonderlijke systemen samen te brengen tot één geheel, dat dan toegankelijk zou zijn voor alle werknemers die in de haven aan de slag zijn. Die collectieve bussen zouden dan specifiek op maat van de werknemers het gebrek aan openbaar vervoer in de haven moeten opvangen.“Wat we nodig hebben, is niet een bus die een hele dag lang om het half uur rijdt”, verklaart Verlinden. “In de haven moet je ‘s morgens bij wijze van spreken 140.000 mensen naar hun werk brengen en ‘s avonds 140.000 terugbrengen. Maar om drie uur ‘s middag moet hier geen bus rijden, omdat iedereen op dat moment op zijn arbeidsplek is. We hebben een specifiek systeem voor ogen waarbij je vanuit het middelpunt van de haven in een straal van 30 kilometer in alle richtingen mensen gaat oppikken om ze ‘s ochtends naar het werk te brengen en ‘s avonds terug naar huis te vervoeren. Door dat samen met alle havenpartners te organiseren, kunnen we het netwerk van de private initiatieven vergroten, maar tegelijk ook de frequentie verhogen.”

Een vierde project wil het bestaande openbaar vervoer beter valoriseren voor werknemers van de bedrijven in de haven. Vandaag kunnen die medewerkers wel tot de oost- of zuidrand van de haven geraken, maar van die trein- en bushaltes is het nog steeds een heel eind naar hun werkplek. De oplossing die Tom Verlinden voor ogen heeft? “Een collectief elektrisch fietssysteem. Dat moet mogelijk maken dat je die ‘last mile’ met de fiets kan doen. Let wel, dit is geen deelsysteem zoals Velo in de stad Antwerpen. De mensen die zo’n fiets gebruiken, komen ‘s morgens aan, nemen de fiets, laten die een hele dag op het werk staan en rijden ‘s avonds terug. Dat is een iets ander systeem dan het pure deelfietsen.” 

Wilt u het volledige artikel (van Timothy Vermeir met foto’s van onder meer Hendrik De Schrijver) lezen? Dat kan door lid te worden van HR Square. U ontvangt dan niet alleen het tijdschrift, maar hebt ook toegang tot de website met het hele archief én u geniet stevige prijsreducties op tal van hoogst interessante evenementen, ook op de HR Square Seminaries, HR Square Masterclass en HR Square Conference. Hoe wordt u lid? Ga naar www.hrsquare.be of contacteer Nathalie Dierickx, [email protected], 0474 97 07 43.