Dat blijkt uit de Werkbaarheidsmonitor van de Stichting Innovatie & Arbeid, een grootschalige enquête die om de drie jaar de kwaliteit van jobs bij Vlaamse werknemers en zelfstandige ondernemers meet. Ongeveer één op de tien werknemers heeft last van pesterijen, 5% wordt geconfronteerd met lichamelijk geweld en 2% is al eens slachtoffer van ongewenst seksueel gedrag geweest. Daders kunnen collega’s of leidinggevenden zijn, maar evenzeer klanten, patiënten, passagiers of leerlingen.
Mannen (9,3%) worden zowat evenveel gepest als vrouwen (9,8%). Vrouwen zijn wel meer dan mannen het slachtoffer van lichamelijk geweld (5,3% versus 3,7%) en ongewenst seksueel gedrag (3,6% versus 0,5%).
Hoe ouder, hoe minder werknemers het slachtoffer worden van lichamelijk geweld en ongewenst seksueel gedrag. Omgekeerd stellen we vast dat het risico om slachtoffer te worden van pestgedrag toeneemt met de leeftijd: het aandeel gepeste werknemers stijgt van 6,8% binnen de leeftijdsgroep van 16- tot 24-jarigen, naar 9,3% bij de 25- tot 49-jarigen, tot zelfs 10,8% bij 50-plusers.
Zorgmedewerkers
Bijna drie op de tien (29,4%) zorgmedewerkers werden het slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag op het werk. Bij de leerkrachten was dat 17,3% en bij de andere werknemers schommelt het cijfer rond de 10 à 12%. Zorgmedewerkers krijgen meer dan anderen te maken met lichamelijk geweld (19,7% versus 4,6% gemiddeld) en ongewenst seksueel gedrag (7,3% versus 2,2% gemiddeld).
Ook leerkrachten zijn vaker het slachtoffer van lichamelijk geweld (7,1%), maar wijken niet af van het gemiddelde voor de confrontatie met ongewenst seksueel gedrag. Opvallend is wel dat we bij leerkrachten het hoogste aandeel (11,8%) aantreffen dat gepest werd op het werk. Het cijfer ligt hoger dan bij zorgmedewerkers (10,4%), professionals, kader- en directieleden (7,2%), uitvoerend bedienden (8,9%) en arbeiders (11,1%).
Werknemers met een hoge werkdruk, beperkte taakvariatie en autonomie hebben een verhoogd risico om slachtoffer te worden van grensoverschrijdend gedrag. Slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag op het werk lopen ook meer risico om problematisch psychisch vermoeid en gedemotiveerd te worden. Ze gaan vaker op zoek naar een andere job en de kans is groter dat ze ziek worden en aangeven dat ze het niet haalbaar achten om hun huidige job tot het pensioen vol te houden.
Een andere opvallende bevinding is dat een kwart van de werknemers met nachtwerk het slachtoffer werd van grensoverschrijdend gedrag. Bij werknemers die nooit ’s nachts werken, is dat 12,2%
Van alle onderzochte sectoren komt pestgedrag het meest voor in de overheidsadministratie (13,6%) en het openbaar vervoer (13,1%).
