Dion Kotteman, raadsadviseur bij het Nederlandse ministerie van Financiën en auteur van het boek ‘Ga toch leidinggeven!’ waarschuwt voor coachend leiderschap. In het Nederlandse HR-vaktijdschrift P&O Actueel laat hij optekenen: “Een onafhankelijke coach krijgt – net als een psychotherapeut – vaak vertrouwelijke informatie te horen die niet voor de baas is bestemd. Het is onwaarschijnlijk dat een baas die jou ook nog eens moet beoordelen met een score die een grote impact heeft op je carrière, even hard vertrouwd wordt als een onafhankelijke coach die een discretieplicht hanteert.”

Baas en coach sluiten elkaar uit

Met andere woorden, baas en coach gaan niet samen, je kan niet beide petten dragen, het ene staat het andere zelfs in de weg. Het gaat niet alleen om vertrouwen. Er is veel meer aan de hand: sommige managers verschuilen zich immers achter coachend leidinggeven door niet te doen wat ze moeten doen: leidinggeven. Daar is ook niemand bij gebaat, organisatie noch medewerkers.

Sommigen kiezen voor de Rogeriaanse benadering: de coach doet geen enkele suggestie, maar maant de medewerker aan “te bevallen van zijn eigen oplossing”. Zo ontloopt de leidinggevende zijn verantwoordelijkheid én taak. Zelfs onderzoek in een therapeutische omgeving heeft al omstandig aangetoond dat deze aanpak (“Wat denk je er zelf van? Hoe wil je het dan zelf doen?”) helemaal niet werkt. Klinkt hedendaags, maar het is jammer genoeg niet effectief en efficiënt.

Een leider moet knopen doorhakken

Kotteman windt er geen doekjes om: een leider moet keuzes maken – moet keuzes durven maken. Hij of zij moet de richting (‘direction’ zit niet toevallig in ‘directeur’) aanwijzen. Als hij of zij dat niet kan of wil of durft, is hij of zij geen leider, maar een volger.

Kortom, laat de leider een leider zijn. Ja, met empathie, uiteraard, maar wel eentje die het overzicht bewaart en de richting kan aangeven. Coachen is een heel andere taak. In de sport is het trouwens ook niet ideaal dat een algemeen directeur zich komt moeien met het coachen en vice versa. Dat werkt niet. Een coach moet mensen motiveren en heeft daarvoor een vertrouwensband nodig. Een leider daarentegen (hoe participatief en empathisch hij ook mag en bij voorkeur moet zijn) moet uiteindelijk knopen doorhakken.

‘Evidence-based’ coachen?

Daarnaast waarschuwt Kotteman ook voor de kwaliteit van coaching én coaches. Momenteel is het overzicht van allerhande coaches en zelfverklaarde coaches meer en meer zoek. Hij wijst erop dat er alleen al in Nederland 40.000 geregistreerde coaches zijn, terwijl niemand weet hoeveel ongeregistreerde collega’s zij hebben en hoeveel klanten die dan nog aantrekken. En, vooral, wie waakt over hun kwaliteit?

Ook een registratie is geen garantie van kwaliteit. Alleen bepaalde certificiëringen kunnen daarvoor zorgen. Tegelijkertijd wijst Kotteman op allerhande mooie theorieën waarvoor weinig tot absoluut geen enkel wetenschappelijk bewijs van hun werkzaamheid te vinden is. Hij heeft het dan onder meer over NLP en mindfulness. Vooralsnog vindt hij alleen bewijzen in de ‘cognitive behavioral’-methode, die voortkomt uit de klinische psychologie.

Bron: P&O Actueel (penoactueel.nl)