De hoofddoelstelling van VOCAP is het aankaarten van wetenschappelijk onderbouwde thema’s en een brug vormen tussen academici en ‘het veld’. De beroepsvereniging wil met andere woorden tot op de HR-afdeling geraken. Daarom gaven de academici Ans De Vos en Koen Marichal een interactieve lezing over leiderschap en loopbanen aan een zeventigtal psychologen en studenten.

Tijdens deze VOCAP-sessie wilden de sprekers hun eigen visie op leiderschap en loopbanen ‘triggeren’ door in dialoog te gaan over deze thema’s. Zij schetsten eerst kort hun voornaamste bevindingen en zetten de toehoorders vervolgens aan het werk om ervaringen uit te wisselen en deze af te toetsen aan wat het (praktijkgerichte) onderzoek ons leert.

“We all lead together”

Koen Marichal voerde het woord over het eerste luik van de titel, en zijn specialisatie: leiderschap. Marichal bouwde een HR-carrière uit, maar is sinds eind 2010 verbonden aan de Antwerp Managment School als verantwoordelijke voor ‘The Future Leadership Initiative’, een competence center rond leiderschap. Hij studeerde af als klinisch psycholoog, maar kwam naar eigen zeggen uit frustratie bij het topic ‘leiderschap’ terecht.

Drie duidelijke tendensen zijn volgens Marichal merkbaar bij het hedendaagse leiderschap. Zo is er nu meer aandacht voor de context, meer aandacht voor het multi-level (in tegenstelling tot dé leider en zijn volgers) en meer aandacht voor dynamiek (er is nu sprake van een proces, leiderschap is niet langer statisch).

Organisaties zetten daarom meer in op zelfsturende medewerkers. Ze besteden meer aandacht aan persoonlijk leiderschap, leiderschap in teams, ‘empowering leaders’ (leiders die hun medewerkers ruimte laten en optreden als coach), een top die verbindend werkt (er is wel een morele leider, maar deze vult zijn rol anders in en noemt zich niet per se leider) en transparante processen (er is voldoende informatie beschikbaar). Koen Marichal besluit: “Iedereen wordt nu leider, de oude leider is wel degelijk dood.”

“Een loopbaan bestaat niet”

Na deze opvallende conclusie, was het de beurt aan Ans De Vos, professor aan de Antwerp Management School en houder van de SD Worx leerstoel ‘Next Generation Work: Creating Sustainable Careers’. Daarnaast coördineert zij het competence center ‘Next Generation Work’.

De Vos stelt dat een loopbaan gewoonweg niet bestaat, het is immers iets dat je niet kan vatten. Wat je wel kan vatten, is de cumulatie van werkervaringen, en daarover kan je dus wel een loopbaanbeleid organiseren. Dat beleid moet trouwens heel wat paradoxen overstijgen: het moet zowel proactief als reactief zijn, zowel inzetbaar als werkbaar, zowel groei als comfort bieden en zowel ondersteuning als zelfsturing.

“De carrière mag dan wel van het individu zijn, toch moet de organisatie nog ondersteuning bieden als retentiemiddel. Anders begeleid je de medewerkers simpelweg naar de uitgang van de organisatie,” waarschuwt Ans De Vos.