Het aantal organisaties dat dit jaar een winstpremie uitkeert, is verdubbeld. Dat stelt HR-dienstverlener Acerta vast na analyse van de loongegevens van 30.000 Belgische bedrijven. Ondanks de stijging blijft het aantal gebruikers erg laag: slechts acht bedrijven op duizend keren in 2019 een winstpremie uit. De gemiddelde premie bedraagt 1585 euro per werknemer.
Waarom het aantal zo laag is, is niet helemaal duidelijk. De ruime waaier aan mogelijkheden om loon te optimaliseren, is wellicht een van de verklaringen. Naast de winstpremie, die pas sinds 1 januari 2018 kan worden toegekend, zijn er onder andere ook de cafetariaplannen, de niet-recurrente resultaatgebonden bonus – cao 90 – en het mobiliteitsbudget. Bedrijven die daar al gebruik van maken, zullen waarschijnlijk niet ook een winstpremie uitkeren.
Zonder overleg
Onwetendheid en de daarmee gepaard gaande koudwatervrees is een andere reden. Werkgevers gaan er vaak van uit dat een winstpremie uitkeren ‘ingewikkeld’ is. Ze denken daarbij onterecht aan de procedure die nodig is om een cao 90-bonus toe te kennen.
In tegenstelling tot de niet-recurrente resultaatgebonden bonus is er voor de winstpremie geen overleg met werknemersvertegenwoordigers en zijn er geen vooraf bepaalde doelstellingen nodig. Wel moet de werkgever alle werknemers betrekken. Hij/zij kan de winstpremie dus niet aan een werknemer afzonderlijk toekennen.
Concreet: als u alle werknemers van de onderneming gelijk behandelt – door ofwel iedereen hetzelfde bedrag ofwel eenzelfde percentage van het loon uit te keren – dan is een beslissing van de aandeelhoudersvergadering voldoende om de winstpremie uit te keren. Pas als u onderscheid wil maken (dan heeft men het over een ‘gecategoriseerde winstpremie’), is vakbondsoverleg nodig. Onderscheid kan, wettelijk gezien, op basis van anciënniteit, graad, functie, weddeschaal, vergoedings- of scholingsniveau.
Belangrijk: het is niet omdat u dit jaar een winstpremie toekent, dat u dit het volgende jaar ook moet doen. U moet ook niet meteen beslissen: pas als de winst er effectief is, kan u besluiten een deel aan de werknemers te geven. Het risico dat u een premie moet uitkeren als er geen winst is, of als de winst elders nodig is, is dus onbestaande.
Geen loon
Fiscaal is de winstpremie een erg aantrekkelijke manier om te belonen. De premie wordt niet als loon beschouwd, wat maakt dat er ook geen RSZ-bijdrage op betaald moet worden. De werknemer is wel een solidariteitsbijdrage van 13,07 procent verschuldigd. En de winstpremie is ook aan een bijzondere (bevrijdende) heffing van 7 procent onderworpen. Vertaald in harde euro’s betekent dit dat wanneer de werkgever een winstpremie van 1000 euro toekent, de werknemer netto 646,76 euro zal ontvangen. Leuk extraatje: dat de winstpremie niet als loon wordt beschouwd, betekent dat die niet onder de 1,1 procent maximale loonstijging – zoals vastgelegd door de regering – valt.
Bovenal is de winstpremie een duidelijke en motiverende maatregel om werknemers voor hun inzet te belonen. Door een winstpremie uit te keren, zegt u aan uw werknemer ‘als het met ons goed gaat, dan gaat het ook met u goed’. Dat is een heel transparante en waarderende manier om met medewerkers om te gaan.
De auteur, Annelies Baelus, is Director Acerta Consult bij Acerta. Zij schreef deze bijdrage als lid van de adviesraad van HR Square.
