Na afloop van een werkgerelateerde receptie van een overheidsdienst, waar de alcohol rijkelijk gevloeid had en de sfeer gezellig en amicaal geworden was, trachtte een mannelijke werknemer zijn gevoelens voor een vrouwelijke collega duidelijk te maken door haar onverwacht te kussen. Zij had zich niet aan deze avances verwacht en heeft hem onmiddellijk weggeduwd. Nadat een interne klacht en strafklacht niet het verhoopte resultaat opleverden, wendde het slachtoffer zich tot de Nederlandstalige arbeidsrechtbank van Brussel om een forfaitaire schadevergoeding van 6 maanden loon wegens seksueel grensoverschrijdend gedrag van haar voormalig collega te vorderen. Het was uiteindelijk het arbeidshof van Brussel dat zich finaal boog over deze kwestie en aldus diende te oordelen of er werkelijk sprake was van seksueel grensoverschrijdend gedrag of eerder van goedbedoelde avances.
Ongewenst seksueel gedrag wordt in de Welzijnswet gedefinieerd als elke vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele connotatie dat als doel of gevolg heeft dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast; in het bijzonder wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd.
Het betreft aldus een zeer ruime definitie die een ruime bescherming biedt aan de slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag. De daden moeten immers niet tot doel en gevolg hebben gehad dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast, maar enkel tot doel of gevolg. Het komt bijgevolg aan de rechter toe om a.d.h.v. deze definitie wel nog steeds de juiste balans te vinden tussen het vermoeden van onschuld en de bescherming van slachtoffers.
Het arbeidshof van Brussel toetste de feiten aan de bovenvermelde definitie en voorwaarden. Het arbeidshof had hiervoor een uitgebreid strafonderzoek, met daarin o.a. verklaringen van directe getuigen en leidinggevenden ter beschikking. De getuigen lieten optekenen dat er reeds langere tijd geflirt werd en de voorstelling van de feiten door de getuigen strookte bovendien ook niet met de verklaring die het slachtoffer had gedaan ten overstaan van de politiediensten. Bovendien had het slachtoffer haar verklaring meermaals aangepast en “aangedikt” in de loop van de straf- en burgerlijke procedure. Ook het feit dat het slechts een eenmalig feit betrof en de dader zijn excuses heeft aangeboden – die bovendien aanvaard werden door het slachtoffer – werd door het arbeidshof mee in rekening genomen. Tot slot had het slachtoffer ook een sollicitatie lopen bij een andere overheidsdienst, die na de feiten in een stroomversnelling terecht was gekomen. Na een verkorte doorlooptijd (één maand i.p.v. zes maanden) kon het slachtoffer haar nieuwe job al aanvatten.
Al deze elementen samengenomen, deden het arbeidshof besluiten dat:
- De kus een te goeder trouw bedoelde poging was om een relatie aan te gaan, waarbij de afwijzing meteen gerespecteerd werd;
- Dat er in geen geval sprake was van een bedreigende; vijandige of beledigende, vernederende of kwetsende omgeving;
- En dat deze poging tot een kus helemaal niet als doel of gevolg had dat de waardigheid van de collega werd aangetast.
Het arbeidshof van Brussel oordeelde, in tegenstelling tot de arbeidsrechtbank, dat er geen sprake was van ongewenst seksueel gedrag op het werk en wees de vordering tot het bekomen van een forfaitaire schadevergoeding bijgevolg af.
Hoewel de definitie van seksueel grensoverschrijdend gedrag dus zeer ruim opgevat kan worden, blijkt uit de rechtspraak – en hier is dit arrest een goed voorbeeld van – dat rechters omzichtig omgaan met beschuldigingen van ongewenst seksueel gedrag op het werk. De verschillende verklaringen van dader,
slachtoffer en eventuele getuigen worden systematisch ontleed en andere belangen van het slachtoffer (zoals bijvoorbeeld carrièrekansen) worden mee in rekening genomen en met de nodige gestrengheid behandeld.
Arbeidshof Brussel, 15 oktober 2024, 2023/AB/203, www.socialwin.be
Fien Paredis
Advocaat
