In een vonnis van 5 mei 2025 sprak de Nederlandstalige arbeidsrechtbank van Brussel zich uit over vermeende discriminatie bij een sollicitatieproces. Op basis van een interne e-mail waarin de werkgever als volgt de kandidate beoordeelde: “niet zo slecht, maar zwart en oud”, oordeelde de arbeidsrechtbank dat er sprake was van directe discriminatie op grond van huidskleur én op basis van leeftijd. Bijgevolg kende de arbeidsrechtbank een forfaitaire schadevergoeding toe van tweemaal zes maanden brutoloon.

De feiten

Een boekhoudkantoor had via de tewerkstellingsdienst Actiris een vacature uitgeschreven voor een tijdelijke functie als assistent-boekhouder. Een vrouw solliciteerde voor deze functie en ontving diezelfde dag een e-mail waarin bijkomende info werd gevraagd.

De e-mail bevatte echter nog een interne e-mail met communicatie tussen de zaakvoerster van het boekhoudkantoor en haar fiscalist, waarin volgende commentaar was vermeld: “pas trop mauvais mais noire et âgée”, vrij vertaald: “niet zo slecht, maar zwart en oud.”

De sollicitante – die niet werd weerhouden voor de functie – voelde zich hierdoor gediscrimineerd op basis van haar huidskleur en leeftijd, en kaartte dit aan bij Actiris en Unia. Actiris blokkeerde als sanctie het account van het boekhoudkantoor. Vervolgens startte de vrouw samen met Unia een procedure op voor de Nederlandstalige arbeidsrechtbank te Brussel.

Beoordeling

De arbeidsrechtbank oordeelde dat uit de interne e-mail een vermoeden van discriminatie voortvloeit, gebaseerd op zowel huidskleur als leeftijd, beschermd door respectievelijk de Antiracismewet en de Antidiscriminatiewet. In discriminatiezaken geldt dan een verschuiving van de bewijslast: het is vervolgens aan de werkgever om aan te tonen dat er géén sprake was van ongeoorloofde discriminatie.

Het boekhoudkantoor slaagde er volgens de arbeidsrechtbank niet in dit vermoeden van discriminatie te weerleggen.

Zo waren er geen wezenlijke en bepalende beroepsvereisten die konden rechtvaardigen waarom iemand met een zwarte huidskleur of iemand van 34-jarige leeftijd ongeschikt zou zijn voor de functie van assistent-boekhouder.

Ook was er geen sprake van een positieve actie, noch van een onderscheid voorzien bij wet.

Het boekhoudkantoor probeerde zich onder meer te verdedigen door te stellen dat de e-mail enkel interne communicatie betrof en dus niet bestemd was voor de sollicitante. De arbeidsrechtbank oordeelde echter dat ook interne e-mails aanleiding kunnen geven tot een strafrechtelijke of burgerrechtelijke veroordeling wegens discriminatie en dat deze dus wel degelijk een ontvankelijk bewijsstuk uitmaken.

Het argument van het boekhoudkantoor dat zij al eerder personen van buitenlandse origine had aangeworven, werd door de arbeidsrechtbank als te algemeen en niet concreet genoeg van de hand gewezen. Dergelijke verwijzing volstond niet om aan te tonen dat de afwijzing van deze specifieke sollicitante gebaseerd zou zijn op andere overwegingen dan leeftijd en huidskleur.

Tot slot kon ook een latere aanwerving van een man van Kameroense afkomst, gevolgd door deze van een vrouw van Marokkaanse origine de arbeidsrechtbank niet overtuigen. Beide aanstellingen betroffen immers contracten van bepaalde duur, en bovendien werden de contracten pas gesloten nadat Actiris de werkgever had gesanctioneerd en Unia deze had aangesproken.

Op basis van deze overwegingen oordeelde de arbeidsrechtbank dat de sollicitante slachtoffer was van niet-gerechtvaardigde cumulatieve directe discriminatie op grond van huidskleur én op grond van leeftijd. De arbeidsrechtbank erkende dat deze twee gronden een afzonderlijke aantasting van haar persoonlijke integriteit vormden.

Bijgevolg werd tweemaal een forfaitaire schadevergoeding van zes maanden brutoloon toegekend – eenmaal per discriminatiegrond – wat resulteerde in een totale schadevergoeding gelijk aan twaalf maanden brutoloon.

Conclusie

Deze uitspraak benadrukt dat ook interne communicatie, zoals e-mails die niet bedoeld zijn voor de sollicitant, als bewijs gebruikt kan worden en voldoende kan zijn om een vermoeden van discriminatie te doen ontstaan.

Bovendien erkende de rechtbank expliciet cumulatieve discriminatie. Zowel op basis van huidskleur als leeftijd werd de sollicitante gediscrimineerd. Omdat beide vormen van discriminatie elk een aparte aantasting van de persoonlijke integriteit vormden, kende de rechtbank per grond een schadevergoeding toe.

Discriminatie op meerdere gronden tegelijk kan dus resulteren in een hogere schadevergoeding.

_{Arbeidsrechtbank Brussel (Nl.) 5 mei 2025, AR 24/296/A, www.unia.be}

Mathilde Orbie
Advocaat