Een chief happiness officer, waar halen ze het? Europese bedrijven zouden steeds vaker zo’n CHO of geluksmanager in dienst hebben die geluk op de werkvloer moet verspreiden. Vroeger moest een personeelsdirecteur erop toezien dat tevreden werknemers in goede omstandigheden hun werk konden doen. Maar de laatste vijftien jaar is tevreden niet langer voldoende. Personeelsdirecteurs zijn al lang human resources managers geworden. Ze moeten garanderen dat alle medewerkers geëngageerd of bevlogen zijn. Hoe je dat als bedrijf moet klaarspelen? Een legertje consultants staat klaar om je daarbij te helpen. Tegen een fikse beloning natuurlijk.
5 tegenargumenten
Maar ook dat volstaat niet meer, voegt professor Organisatiepsychologie Frederik Anseel er nog aan toe. Mensen moeten nu zelfs gelukkig zijn op het werk. Kolfje naar de hand van een geluksmanager? Misleidend idee. De Gentse hoogleraar geeft vijf redenen waarom je vooral géén chief happiness officer in je organisatie wil:
1. Een te sterke focus op geluk nastreven, maakt mensen net ongelukkig. Studies tonen aan dat mensen die als doelstelling krijgen hun geluk te verhogen, zich eenzamer en ongelukkiger voelen. Eén van de redenen is dat dat je afleidt van je werk, en je te veel richt op de diepte en intensiteit van je gevoelens: ‘Maakt dit werk me wel gelukkig? Zou ik niet beter een andere job zoeken?’ Mensen kunnen heel slecht voorspellen wat hen gelukkig maakt. Als je maar lang genoeg aan iemand vraagt of hij wel gelukkig is, barst hij vroeg of laat in tranen uit.
2. We overschatten de maakbaarheid van geluk. Zowat 50 procent van je geluksgevoel is erfelijk bepaald. Wijlen Luc Devos gebruikte graag de oneliner ‘Geluk is iets voor vrouwen en kinderen’ om de vraag te ontwijken of hij wel gelukkig was. Sommige mensen hebben nu eenmaal genetisch meer aanleg voor geluk dan anderen. De impact van je werk op je algemeen geluksniveau is beperkt. Mensen werken keihard om die ene promotie binnen te halen omdat ze geloven dat alles dan anders wordt. Niet dus. Zodra de promotie binnen is, verandert er gewoon heel weinig. We overschatten de impact van veranderende omstandigheden op ons geluksniveau. Al snel valt je geluksgevoel weer op het oude niveau.
3. Geluk is een bijproduct van zinvolle activiteiten. Er is een booming industrie ontstaan die mensen geluk verkoopt. Een lezinkje hier, een boekje daar, een app op je smartphone en klaar. De geluksmanager laat zich snel verleiden tot leukigheden als een koffiehoek waar je kunt tafelvoetballen of darts spelen. Dat levert misschien catchy krantenkoppen op, maar zo werkt het niet. Geluk uit zich wellicht pas in de terugblik op een aaneenschakeling van bereikte doelstellingen, zinvolle bezigheden, een verschil maken voor anderen. Het effect van goede prestaties op jobtevredenheid (dus de omgekeerde richting) blijkt even groot als het effect van jobtevredenheid op goede prestaties.
4. Het onderliggende idee van de gelukstrend is een klassieker: ‘A happy worker is a productive worker’. Maar dat is een gevaarlijk hellend vlak. De paternalistische bekommernis om het geluk van de werknemer wordt onuitgesproken al snel een bekommernis om de productiviteit van het bedrijf. ‘Gelukkige werknemers zijn een derde productiever’, kopte een Harvard-studie. Het welzijn van werknemers en economisch succes van een bedrijf kunnen inderdaad mooi hand in hand gaan. Maar hier verwordt het sturen van menselijke emoties een instrument om economische doelstellingen te bereiken. Hoe oprecht is de bekommernis om welzijn? Zolang het slechts een aantal cosmetische gimmicks betreft, gaan bedrijven graag met de nieuwste hype mee. Maar als er geherstructureerd moet worden of jobs herbekeken, toont het bedrijf dan ook nog dat het geluk van zijn medewerkers prioritair is?
5. Mensen hebben het recht om ongelukkig te zijn. Als geluk eenvoudig maakbaar is én de verantwoordelijkheid van een chief happiness officer, dan wordt het wel vervelend als jij niet gelukkig bent. ‘Zeg, waarom ben jij niet gelukkig? Je moet zelf ook wel je best doen natuurlijk.’ Klinkt absurd? Allerminst. In tal van bedrijven worden managers nu geëvalueerd op basis van de geluksscore van hun medewerkers. Als blijkt dat de medewerkers in jouw team gemiddeld een score van 65 procent rapporteren op de tevredenheidsenquête, krijg je als manager een bonus. Nog even en een overijverige manager begint alle ongelukkige medewerkers te ontslaan.
Chief people officer
HR-verantwoordelijken laten zich best niet tot overmoed verleiden door geluksprofeten. Iedereen gelukkig op het werk? Laat medewerkers zijn wie ze zijn. Als ze echt gepassioneerd zijn door hun werk, leuk voor hen. Maar het is geen verplichting. Goed personeelsbeleid is meer dan enkele leuke gimmicks. Een authentieke en systematische focus op gezond en zinvol werk waarin mensen zich gewaardeerd voelen, ook als het wat minder gaat: dat is wat telt. Als er dan toch nieuwe functies gecreëerd worden, pleit professor Anseel voor een chief people officer: “Als bedrijven de mens echt centraal stellen, kan het perfect samengaan met economisch succes.”
Bron: mensenkennis.be