Het nieuwe actieplan (‘Gezamenlijke inzet voor de werkgelegenheid’) van de EU omvat een aantal prioriteiten en maatregelen om arbeidsplaatsen in stand te houden, mensen die door de crisis getroffen zijn te helpen en de weg vrij te maken voor herstel.
Het streven is dat alle betrokken partijen, werknemers- en werkgeversorganisaties, de lidstaten en de EU zich hier gezamenlijk voor inzetten. De voorstellen worden op de Europese Raad van 18 en 19 juni aan de staatshoofden en regeringsleiders van de EU voorgelegd.

Drie prioriteiten

De Commissie onderscheidt drie prioriteiten:

1. de werkgelegenheid in stand houden, nieuwe banen scheppen en mobiliteit stimuleren

2. de competenties en vaardigheden vergroten en daarbij zorgen voor een betere afstemming op de behoeften van de arbeidsmarkt

3. de arbeidsmarkt toegankelijker maken.

De drie prioriteiten vormen een aanvulling op andere maatregelen van de Commissie om de crisis aan te pakken, zoals de recente voorstellen over financieel toezicht en het voorstel om in tijden van crisis beter gebruik te maken van het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering.
Het trio sluit ook aan bij de strategieën op langere termijn die de EU heeft uitgezet om de arbeidsmarkten te hervormen, zoals de Lissabon-strategie. De aandacht gaat vooral uit naar de jongeren, die de nodige scholings- en werkkansen moeten krijgen om te voorkomen dat zij dit jaar door de crisis de aansluiting met de arbeidsmarkt missen.

De Commissie stelt de volgende acties voor:

Versnelde beschikbaarstelling van 19 miljard euro aan geplande financiering om mensen te helpen hun baan te behouden of een nieuwe baan te vinden, door hun vaardigheden te vergroten, ondernemerschap te stimuleren en de openbare diensten voor arbeidsvoorziening te verbeteren, afkomstig uit het Europees Sociaal Fonds. Voor de periode 2009-2010 kan de Commissie de door de lidstaten gedeclareerde uitgaven integraal vergoeden. Nationale medefinanciering kan dus achterwege blijven, waardoor er snel projecten kunnen worden opgezet om mensen te helpen.

Uit de huidige EU-begroting wordt 100 miljoen euro vrijgemaakt, waardoor (dankzij de bijdrage van internationale financiële instellingen, met name de Europese Investeringsbank) in totaal meer dan 500 miljoen euro beschikbaar komt voor het opzetten van een nieuwe EU-microkredietfaciliteit. Deze microkredieten zijn bedoeld voor mensen die anders waarschijnlijk geen financiering kunnen krijgen om een eigen bedrijf op te zetten, bijvoorbeeld als ze net werkloos geworden zijn, en voor het ondersteunen van de werkgelegenheid in micro-ondernemingen die door de crisis getroffen zijn.

Een toezegging om in de EU in totaal minimaal vijf miljoen plaatsen in het leerlingwezen open te stellen voor jongeren die werkloos dreigen te worden, met streefdoelen om werkloze jongeren snel aan een opleiding of baan te helpen.

Steun voor regelingen, onder meer uit het ESF, om de werkgelegenheid in stand te houden door middel van werktijdverkorting in combinatie met scholing.

Onmiddellijke hulp aan werklozen, om te voorkomen dat ze langdurig werkloos worden en belangrijke vaardigheden verloren gaan, waarbij het voorstel is dat aan elke werkloze snel scholing of werk moet worden aangeboden, en wel binnen een maand voor jongeren onder de 20 jaar, binnen twee maanden voor jongeren onder de 25 en binnen drie maanden voor mensen ouder dan 25 jaar. Het ESF moet steun verlenen om deze streefdoelen voor een nieuwe start te realiseren.

De mensen met de minste kansen weer aan het werk helpen, bijvoorbeeld door verlaging van de indirecte loonkosten, premies bij indiensttreding en bevordering van laaggeschoolde arbeidsplaatsen in huishoudelijk werk en zorg.

Een nieuw online-systeem (‘match and map’) om werkzoekenden te helpen overal in Europa bij hun vaardigheden aansluitende vacatures te vinden via het bestaande vacatureportal EURES, waarbij het de bedoeling is dat werklozen die in een andere lidstaat werk zoeken ten minste zes maanden de werkloosheidsuitkering behouden waar zij in hun land van verblijf recht op hadden.

Veel aandacht voor vergroting van vaardigheden en een betere aansluiting op de behoeften van de arbeidsmarkt, waarvoor de Commissie een sectorgewijze analyse zal maken van de huidige arbeidsmarktbehoeften in de EU en de verwachtingen voor de toekomst, onder meer op het gebied van ‘groene vaardigheden’.

Een praktische toolkit om bedrijven, werknemers en hun vertegenwoordigers te helpen bedrijfsherstructureringen beter voor te bereiden en uit te voeren.

Een handleiding voor scholing in kleine bedrijven om kmo’s te helpen de benodigde vaardigheden te houden of te krijgen.