Het antwoord op de vraag ‘Mag iedereen zich businesscoach noemen?’ is een volmondig ‘ja’. Een snelle zoektocht op LinkedIn leert ons dat er in België alleen al 10.581 professionals het woord coach in hun titel hebben. Maar net zoals voor de titel ‘consultant’, is er geen enkele definitie noch bescherming van de titel ‘businesscoach’.
Jammer genoeg biedt ook de enorme variëteit aan coachingopleidingen en kwalificaties geen soelaas. Ze doen ons vermoeden dat niet iedereen zomaar businesscoach kan zijn. Maar ze hanteren elk hun eigen invulling van het begrip businesscoaching, met hun eigen criteria om kwaliteit te garanderen. Het is moeilijk om door de bomen nog het bos te zien.
Kennis van de spelregels
Is iedereen dan inderdaad businesscoach of is het toch mogelijk om een aantal criteria te definiëren die het begrip professionele businesscoach helder krijgen? Aangezien de sport het enige domein is waar we met zijn allen een redelijk gemeenschappelijk begrip hebben van het fenomeen coach, moeten we misschien daar starten met onze vraag.
Kent u bijvoorbeeld een sportcoach die de regels van zijn sport niet kent? Wij niet. Dit impliceert dat een businesscoach de regels van de business kent. En dat is niet zo evident. Geen spel waar de formele en vooral informele regels complexer en onduidelijker zijn dan het business-spel. Het aantal bedrijfs- en managementboeken op de markt zegt genoeg. Het mag misschien verbazen, maar op dit criterium vallen al een aantal zelfverklaarde businesscoaches af.
Techniek en tactiek – in het meervoud
Is kennis van de spelregels voldoende? Jammer genoeg niet, je moet ook inzicht hebben in de techniek en tactiek van het spel. Hoewel je daarover veel kan lezen, kan je het vaak pas echt een plaats geven als je het spel zelf hebt gespeeld. En één techniek of tactiek volstaat niet. Het zijn vaak de sporters die een verschillende aanpak hebben uitgeprobeerd in hun sportcarrière, die later de meeste rijkdom in hun coaching kunnen leggen en zich het best kunnen afstemmen op de noden van hun coachee.
De coach die maar één techniek kent, wordt al snel een ‘missionaris’ van die techniek. Iedereen met een hamer ziet overal spijkers. Het mag duidelijk zijn, hoe beter de kennis van technieken en tactieken, hoe veelzijdiger de coach.
‘Bege-leiden’, niet ‘leiden’
Veel ervaren businessprofessionals wrijven zich al in de handen, ze komen nog steeds in aanmerking als coach. Dat klopt, maar we hebben nog een paar criteria te gaan. Laat ons stil staan bij het volgende: een sportcoach staat nooit zelf op het veld. Een goede sportcoach laat zijn sporter of team presteren en floreren … vanop de zijlijn. Het gaat dan ook om ‘bege-leiden’, niet om ‘leiden’. Blijkt dat nu een vaardigheid te zijn die niet iedereen van moeder natuur heeft meegekregen. Connectie maken, inzicht in motivatie, talentdetectie en ontwikkeling, intra- en interpersoonlijke dynamieken, … – ze hebben allemaal een plaats in het arsenaal van de coach.
Tot slot voegen we er nog één belangrijk ingrediënt aan toe: integriteit. Niet alleen de integriteit om onder alle omstandigheden de confidentialiteit te bewaren, maar ook – en vooral – de integriteit om ‘nee’ te zeggen. Nee tegen opdrachten die buiten het expertisedomein vallen, nee tegen opdrachten met verborgen agenda’s, nee tegen opdrachten waarbij de aanleiding tot coaching niet bij de coachee ligt en nee tegen opdrachten met – mogelijke – belangenconflicten.
Iedereen businesscoach? Als goede coach laten we de persoonlijke conclusies aan u.
■ De auteur, Frans van de Ven, is senior associate consultant bij RiseSmart. Hij schreef deze tekst als lid van de adviesraad van HR Square.
