De arbeidsmarkt staat voor enkele nieuwe uitdagingen, naast de terugkeer naar kantoor en het invoeren van het ‘hybride werken’, bereikt ook de war for talent een nieuw hoogtepunt. Deze kan zorgen voor een krapte op de arbeidsmarkt en een gebrek aan werknemers in bepaalde beroepsgroepen en sectoren. Wat de gevolgen hiervan kunnen zijn, werd de voorbije maanden duidelijk in het Verenigd Koninkrijk. Na de Brexit werd het Verenigd Koninkrijk geconfronteerd met een tekort aan vrachtwagenchauffeurs, waardoor benzine en voedsel niet tijdig hun bestemming bereikten. De Britse regering heeft intussen aangekondigd dat zij overweegt de immigratieregels te versoepelen om zo het tekort aan vrachtwagenchauffeurs in te vullen met buitenlandse arbeidskrachten.

Ook op de Belgische arbeidsmarkt botsen ondernemingen op een tekort aan werknemers in bepaalde beroepsgroepen en sectoren en de toenemende globalisering zorgt ervoor dat arbeidskrachten ook buiten de Europese Unie kunnen worden gerekruteerd. Maar wat zijn nu de aandachtspunten bij aanwerving van een derdelander?

Voor een werknemer-derdelander die op Belgisch grondgebied tewerkgesteld wil worden, zal een arbeidskaart (verblijf van minder dan 90 dagen) of een gecombineerde vergunning (verblijf van meer dan 90 dagen) moeten worden aangevraagd door de werkgever (of mandataris) bij het bevoegde Gewest, tenzij deze persoon over een vrijstelling beschikt. Een werkgever is in dit geval verplicht vooraf na te gaan of een kandidaat-werknemer beschikt over een verblijfsvergunning of een andere geldige machtiging tot verblijf die een vermelding bevat dat werken in België is toegestaan. Indien dit het geval is, moet de werkgever hiervan een kopie of de gegevens ervan ter beschikking houden van de bevoegde inspectiediensten tijdens de duur van de tewerkstellingsperiode.

Hieronder worden twee casussen besproken ter illustratie.

Casus 1
Een kandidaat-werknemer met de Amerikaanse nationaliteit is gehuwd met een Belg. Het koppel is onlangs gaan samenwonen in Anderlecht en de kandidaat-werknemer solliciteert bij een onderneming in Schaarbeek. De kandidaat-werknemer geeft aan dat hij reeds gezinshereniging heeft aangevraagd met zijn echtgenote bij de gemeente Anderlecht.
In het kader van een gezinshereniging met een Belg, zal de kandidaat-werknemer de volgende documenten ontvangen (in chronologische volgorde).
• Bijlage 19ter: de gemeente levert deze af van zodra het dossier volledig is en klaar is om doorgestuurd te worden naar de Dienst Vreemdelingenzaken.
• Attest van immatriculatie (‘oranje kaart’): na de woonstcontrole door de politie zal de gemeente een attest van immatriculatie afleveren dat geldig is voor zes maanden na afgifte van de bijlage 19ter. Dit document bevat de vermelding ‘arbeidsmarkt: onbeperkt’.
* Elektronische F-kaart: na de beëindiging van de procedure tot gezinshereniging (die tot zes maanden kan duren), zal er een elektronische F-kaart worden afgeleverd (Belgische verblijfstitel). Dit document bevat de vermelding ‘arbeidsmarkt: onbeperkt’.

Vanaf het ogenblik waarop een kandidaat-werknemer in het bezit is van een bijlage 19ter is deze vrijgesteld van het verkrijgen van een arbeidskaart of gecombineerde vergunning en kan deze dus tewerkgesteld worden in België. De werkgever moet een kopie of de gegevens van deze documenten ter beschikking houden van de inspectie om te kunnen aantonen dat de werknemer in kwestie vrijgesteld is.

Casus 2
Een kandidaat-werknemer, 32 jaar oud, heeft de Libanese nationaliteit, beschikt over een bachelor-diploma en woont op heden in Libanon. De onderneming wenst hem aan te werven met een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur als IT-specialist in haar vestiging in Antwerpen met een jaarloon van 60.000 euro.
De werkgever zal in dit geval een aanvraag tot gecombineerde vergunning moeten indienen bij het Vlaamse Gewest. Aangezien de werknemer over een bachelor-diploma beschikt en voldoet aan de loondrempel (gemiddeld bruto-jaarloon van 43.524 euro (bedrag 2021)), zal hij binnen de categorie van hooggeschoolde werknemers vallen. Er kan een aanvraag worden ingediend voor een maximale duur van drie jaar. De nodige documenten inzake tewerkstelling en verblijf moeten worden verzameld en tegelijkertijd worden ingediend bij het federaal digitaal loket (‘Uniek Loket’) Working in Belgium. Het federaal portaal zal dan het dossier overmaken aan het bevoegde Gewest (Vlaams Gewest) dat zal onderzoeken of het dossier volledig is. Het Vlaams Gewest heeft hierbij de mogelijkheid om bijkomende informatie en documenten te vragen alvorens het dossier ontvankelijk wordt verklaard.
Het Vlaams Gewest onderzoekt vervolgens het luik ‘toelating tot arbeid’, waarna de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) het luik ‘toelating tot verblijf’ onderzoekt en een veiligheidsonderzoek voert. Binnen de vier maanden vanaf het moment dat het Vlaams Gewest het dossier ontvankelijk heeft verklaard, moet er een beslissing worden genomen. Eens de bevoegde autoriteiten een positieve beslissing hebben genomen omtrent de aanvraag, zullen ze de bevoegde Belgische diplomatieke post (in Libanon) hiervan in kennis stellen. De werknemer kan dan een visum type D verkrijgen bij deze Belgische diplomatieke post, waarmee hij naar België kan reizen.
Bij aankomst in België zal de werknemer zich moeten registreren bij de gemeente van zijn woonplaats in België binnen een termijn van acht werkdagen om een tijdelijke verblijfsvergunning te verkrijgen. De werknemer mag beginnen werken vanaf wanneer een tijdelijke verblijfsvergunning wordt verleend die melding maakt van de toegang van de werknemer tot de arbeidsmarkt (Bijlage 49). De single permit wordt verleend na een positieve woonstcontrole door de politie.
De werkgever moet een kopie of de gegevens van deze documenten ter beschikking houden van de inspectie.

Ester Vets
Medewerker Claeys & Engels