Het Vlaamse Werkgelegenheidsakkoord dat dit voorjaar door de Vlaamse regering werd gesloten met de sociale partners is gestoeld op vier fundamenten: activeren, opleiden, werknemers aanwerven op een duurzame manier en interregionale mobiliteit. VDAB zet daarom meer dan ooit in op het ondersteunen en begeleiden van werkgevers die denken in termen van motivatie en competenties.

In Vlaanderen staan heel wat meer vacatures open dan er werkzoekenden gekend zijn bij VDAB. De krapte op de arbeidsmarkt vraagt een actieve en creatieve benadering en heeft de voorbije jaren een verandering van de mindset over solliciteren, opleiden en competentiedenken in gang gezet. De focus ligt enerzijds steeds meer op aanwerven op basis van motivatie en de bereidheid om te leren. Maar het is ook aan de werknemer om te onderzoeken wat hij wil bereiken doorheen zijn loopbaan en daar stappen in te zetten.

Boodschap voor de werkgever

VDAB neemt zowel de werkgevers als de werkzoekenden mee in dit verhaal, maar neemt bewust meer actie naar de bedrijven toe dan vroeger, zonder daarbij uit het oog te verliezen wat de werkzoekenden te bieden hebben. “We informeren werkgevers over tools die kunnen helpen om vacatures in te vullen en laten zien hoe waardevol aanwerving is in combinatie met de juiste opleiding”, zegt Joke Van Bommel, woordvoerder van VDAB. “Zo zorgen we mee voor een mentaliteitsverandering.”

VDAB heeft een duidelijke boodschap voor bedrijven: stap, in de mate van het mogelijke, af van hoge vacature-eisen en diplomagericht kijken. Onderzoek welke vaardigheden essentieel zijn om bepaalde taken uit te voeren en zet daarop in. Zo kan een werknemer starten en verder leren op de werkvloer. “We zien dat er een competentiekloof is tussen vraag en aanbod, tussen wat kandidaten te bieden hebben en wat er door werkgevers gevraagd wordt”, legt Joke Van Bommel uit. “Bedrijven en de eisen die aan werknemers gesteld worden, evolueren en daarmee ook de beroepen en de functies. Dat heeft onder andere te maken met de technologische vooruitgang en andere manieren van werken. Startersopleidingen en blijvend leren op de werkvloer zijn onvermijdelijk geworden.”

Stuur in eigen handen

Het is meteen ook duidelijk dat werkzoekenden en werknemers het nodige engagement aan de dag moeten leggen om te blijven investeren in zichzelf. Op die manier houden ze de aansluiting met de eisen van hun baan. Maar VDAB gaat nog een stapje verder en wil dat alle mensen die actief zijn op de arbeidsmarkt gaan nadenken over hun gehele loopbaan. Iedereen heeft zelf het stuur van zijn loopbaan in handen en hoe groter de motivatie, des te groter het engagement, ook naar de werkgever toe. Een win-winsituatie dus.

Om werkzoekenden en werknemers te ondersteunen in het in kaart brengen van hun competenties, ontwikkelde VDAB onder andere Jobbereik. Deze tool werkt op artificiële intelligentie en stelt, op basis van aanwezige competenties, passende beroepen voor, maar ook opleidingen die de brug kunnen zijn naar een ander beroep. De test is bedoeld om de blik te verruimen en laat op een originele manier zien welke mogelijkheden er zijn op de arbeidsmarkt die in lijn liggen met de ingegeven competenties. 

Sterker maken

Werkgevers krijgen met de verschillende tools die VDAB hen biedt de mogelijkheid om het potentieel te ontdekken dat in kandidaten aanwezig is. Werkzoekenden en werkgevers met elkaar matchen, blijft het uiteindelijke doel van VDAB. Dat is, gezien de maatschappelijke veranderingen en de huidige tijdsgeest, geen evidentie. VDAB vertrekt enerzijds vanuit de veranderende arbeidsmarkt en de noden die er zijn, anderzijds besteedt de dienst uitgebreid aandacht aan het in kaart brengen, ondersteunen en versterken van competenties bij werkzoekenden.

Knelpunten en competenties

Om tegemoet te komen aan de verschillende noden van zowel werkgevers als werknemers, heeft VDAB zijn dienstverlening georganiseerd in beroepenclusters. In elke cluster vind je verschillende beroepen, sectoren en partners die met die beroepen bezig zijn. Voor elke cluster worden concrete plannen gemaakt op basis van een analyse van de arbeidsmarkt. Welke werkzoekenden geven aan in de beroepen van die cluster te willen werken? Welke vacatures zijn er? De verzamelde inzichten brengen VDAB tot een dienstverlening op maat waarbij opleiding, coaching, acties en initiatieven naar zowel werkgever als werknemer toe mee zorgen voor de uiteindelijke match tussen vraag en aanbod.

Aan de kant van de werkgever vertrekken we vanuit knelpuntberoepen en de competenties die voor die vacatures nodig zijn. We bekijken hoe we werkzoekenden daar naartoe kunnen leiden en hoe we hen zin geven om aan zo’n beroep te beginnen. Er zijn sectoren, zoals IT, waar de instroom niet voldoende is. Opdracht van VDAB is dan om werkzoekenden te informeren en te laten proeven van die knelpuntberoepen.

Ook aan de kant van de werkzoekende en werknemer veranderde de voorbije jaren veel. Het loopbaandenken deed zijn intrede: de traditionele of lineaire loopbaan die wordt gestuurd door de werkgever maakt plaats voor een loopbaan met een visie waarbij rekening wordt gehouden met het individuele loopbaanperspectief. Waar heb je potentieel voor? Waar krijg je energie van en wat zou je graag leren? Welke stappen wil je zetten en welke groei wil je realiseren tijdens je werkende jaren? Veel mensen hebben daar niet altijd meteen zicht op. Met gespecialiseerde begeleiding en begeleidingsmomenten, al dan niet op de werkvloer, ondersteunen we dit proces.

De witte raaf

De tijd dat bedrijven konden kiezen uit een stapel perfecte werkzoekenden die over alle competenties beschikken, is voorbij. Werkgevers moeten creatiever werven en op zoek gaan naar de witte raven, die nog aanwezig zijn. Het betekent dat je het hele rekruteringsproces en de manier waarop je de onboarding van een medewerker doet op een andere manier moet benaderen. Het betekent ook dat je kansen gaat geven aan mensen waarvan je vroeger misschien dacht dat ze niet het potentieel zouden hebben voor de job. Het opzetten van partnerships zal daarbij voor VDAB, maar ook voor bedrijven, alleen maar aan belang winnen. Als we meer doelgroepen willen bereiken en antwoorden willen bieden op de krapte van de arbeidsmarkt, zullen we nog ruimer moeten kijken. En ook de doelgroepen verkennen die vandaag nog niet in ons vizier liggen.  Op deze manier ontdekken we samen heel wat witte raven en overbruggen we de competentiekloof tussen de werkzoekende en de vacature.