Al een aantal jaren horen we spreken over de ‘uberisering van de arbeidsmarkt’. De idee is dat steeds meer mensen klusjes uitvoeren of diensten leveren waarbij een digitaal platform tussen klant en uitvoerder staat. Maar is die trend er echt? Neen, dus…
Iedereen kent wel Uber, Airbnb of Vinted: via die digitale platformen komen klanten in contact met aanbieders. Maar hoeveel mensen werken er via dergelijke digitale tussenpersonen? Een representatieve enquête bij 15-64-jarigen van Statbel moest op die vraag een antwoord bieden.
Om van tewerkstelling via een platform te spreken, moet de werkende minstens één uur gewerkt hebben voor één of meerdere klanten en moet de toewijzing van dit werk via een platform (of app) gebeuren. Uit de bevraging blijkt dat 84.000 mensen het afgelopen jaar minstens een uur voor digitale platformen werkten. Datis een aanzienlijk aantal, maar wel slechts 1,1 procent van de 15-64-jarigen.
Van degenen die werken via een digitaal platform, werkt 84,5 procent dat slechts voor één platform. De meeste mensen werkten via een platform voor het leveren van voeding en andere goederen (Deliveroo, Uber Eats…), verkochten goederen online (Tweedehands, Vinted…), werkten als babysit of verzorgden IT-diensten.
Tijd en inkomen
Van degenen die de afgelopen maand voor een platform werkten, werkte 19,2 procent minder dan één uur via het platform. 39 procent werkt tussen één en negen uur per maand voor deze platformen, en 19,6 procent tien tot 19 uur.
Slechts 18,2 procent werkt meer dan 20 uur per maand voor een platform.
Ook qua aandeel van het inkomen ligt dit niet zo hoog: 25,7 procent haalde afgelopen maand geen inkomen uit de platformen, 45,2 procent minder dan een kwart van hun totale inkomen.
Jong en hooggeschoold
Wie werkt er wél via een digitaal platform? Uit de resultaten van de enquête, blijkt dat dat zowat evenveel mannen als vrouwen zijn. Er is wel een oververtegenwoordiging van hooggeschoolden: 54,2 procent van de platformwerkers heeft minstens een diploma van het hoger onderwijs, terwijl dat in de totale populatie 36,8 procent is. De ‘platformwerkers’ zijn gemiddeld ook iets jonger. 16,3 procent is student.
Als we gaan kijken naar degene die in de referentieweek platformwerk deden als job, dan zien we dat mensen vooral onder het zelfstandigenstatuut werken via platformen.
Uit de data van Statbel blijkt dat platformwerk vaker voorkomt in dichtbevolkte plaatsen, en bijgevolg zijn er, verhoudingsgewijs, ook meer mensen die in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wonen die platformwerk doen.
Sociale bescherming
Iets meer dan helft van de platformwerkers is niet verzekerd tegen een arbeidsongeval, 65,8 procent niet tegen ziekte en 72,5 procent niet tegen werkloosheid. Degene die aangeven toch een werkloosheidsvergoeding te kunnen ontvangen, kunnen dat vooral via het platform zelf, eerder dan via een andere job of een andere verzekering. De verzekering tegen ziekte en arbeidsongevallen daarentegen, verloopt meestal via een andere job of via een extra verzekering.
Minder dan 1 procent weet niet of ze verzekerd zijn.
Nemen we de cijfers samen, dan blijkt 41,6 procent nergens tegen beschermd is (niet tegen werkloosheid, ziekteverlof en een arbeidsongeval). 15,4 procent heeft de drie verzekeringen. 43 procent heeft één of twee verzekeringen.
Arbeidsomstandigheden
De arbeidsomstandigheden op een platform zijn ook niet altijd duidelijk: in welke mate geeft het algoritme iedereen een eerlijke kans om een taak te aanvaarden?
Het overgrote deel van de respondenten geeft aan dat ze de taken zelf kunnen kiezen (58,7 procent) en dat ze taken kunnen weigeren zonder gevolgen (70,8 procent). 4 procent geeft aan dat ze geen taken kunnen weigeren, omdat ze dan niet meer voor het platform kunnen werken. Een vijfde (20,5 procent) geeft aan dat als ze taken weigeren, ze daarna bijvoorbeeld minder aantrekkelijke taken krijgen. Er is dus een kleine groep voor wie de platformen minder vrijheid geven.
Zeven op tien geeft ook aan dat ze vrij hun werkuren kunnen bepalen en zes op tien geeft aan dat ze zelf hun prijs kunnen bepalen. Aan de andere kant is er ook bijna een tiende (9,7 procent) voor wie de werkuren volledig door het platform bepaald worden en 24,2 procent voor wie de prijs volledig door het platform bepaald wordt.
LEES MEER OP HRSQUARE.BE
