An-Julie Van Dyck, Advocaat, Claeys & Engels

Een werknemer kan rechtsgeldig ontslagen worden om dringende reden indien er sprake is van een ernstige tekortkoming die elke verdere professionele samenwerking tussen beide partijen onmiddellijk en definitief onmogelijk maakt. Het gebeurt vaak dat de werkgever – net voorafgaand aan het doorvoeren van het ontslag om dringende reden – de keuze aan de werknemer laat om zelf ontslag te nemen (om de eer aan zichzelf te houden). De vraag rijst of de ontslagname door de werknemer – in bepaalde omstandigheden – nietig kan zijn wegens wilsgebreken?

Een werknemer werd beschuldigd van diefstal en haar werkgever liet haar naar het hoofdkantoor komen van de onderneming voor een gesprek, zonder haar op voorhand in te lichten over de bedoeling ervan. De werknemer had dan ook niet de mogelijkheid om op voorhand te overleggen met een vakbondsvertegenwoordiger. De werkgever had wel een vakbondsafgevaardigde uitgenodigd om de werknemer bij te staan gedurende het gesprek. Deze afgevaardigde was weliswaar niet van dezelfde vakbondskleur, regio of categorie als de betrokken werknemer.

Tijdens het gesprek heeft de werkgever, vertegenwoordigd door drie personen, aan de werknemer uitgelegd waarom ze gevraagd was naar het hoofdkantoor te komen. Nadat men tijdens het gesprek de camerabewakingsbeelden samen bekeken hadden, werd aan de werknemer uitgelegd dat ze – volgens de werkgever – een zware fout had begaan die elke verdere samenwerking onmiddellijk onmogelijk maakte. Vervolgens liet de werkgever de werknemer de keuze: ofwel kon ze zelf ontslag nemen ofwel zou de werkgever de arbeidsovereenkomst beëindigen wegens dringende reden. De werknemer kreeg de tijd om erover na te denken en te overleggen met de aanwezige vakbondsafgevaardigde. Na ongeveer 10 minuten overleg, en nog eens 5 minuten alleen te zijn gelaten, deelde de werknemer haar keuze om ontslag te nemen mee. Ze bevestigde haar keuze schriftelijk. Het document werd medeondertekend door de vakbondsafgevaardigde, die verklaarde dat zij bevestigde dat het ontslag vrijwillig en zonder enige druk werd aangevraagd.

Enkele weken later meende de werknemer dat haar ontslag aangetast was door een wilsgebrek (geweld of bedrog). Uiteindelijk startte zij een procedure voor de arbeidsrechtbank. In eerste aanleg oordeelde de arbeidsrechtbank dat de werknemer had aangetoond dat de werkgever bedrieglijke kunstgrepen had gebruikt zodat de ontslagname nietig was wegens bedrog. Het arbeidshof hervormde echter het vonnis. Het hof baseerde zich op volgende overwegingen:

Ten eerste was de instemming van de werknemer niet nietig door haar naar het hoofdkantoor te laten komen zonder op de hoogte te zijn waarvoor omdat (1) haar bij haar aankomst meteen werd toegelicht waarom ze er was, (2) ze werd bijgestaan door een vakbondsafgevaardigde en (3) ze de tijd heeft gekregen om na te denken na het gesprek.

Ten tweede ziet het arbeidshof geen graten in het feit dat de vakbondsafgevaardigde van een andere vakbondskleur, regio of categorie was. Het arbeidshof merkt op dat de afgevaardigde alle vereiste capaciteiten had om de werknemer bij te staan en dit ook correct heeft gedaan nu zij haar informeerde over de gevolgen van beide opties.

Ten derde toonde de werknemer niet aan dat de vakbondsafgevaardigde onvoldoende ervaring had, nu zij integendeel de interne procedures van de onderneming kende en op het moment van de feiten meer dan 5 jaar anciënniteit en meer dan 4 jaar ervaring had als vakbondsafgevaardigde in de onderneming.

Uit dit arrest kunnen we dus afleiden dat, hoewel werkgevers enige voorzichtigheid aan de dag dienen te leggen wanneer zij een werknemer de keuze laten tussen een ontslag om dringende reden en ontslagname, dit niet betekent dat werknemers niet rechtsgeldig bepaalde keuzes kunnen maken.

Arbeidshof Brussel 13 juni 2023, AR nr. 2020/AB/187, onuitg.

An-Julie Van Dyck
Advocaat
Claeys & Engels