De studie van An Marchal en Jozef Pacolet van het Hoger Instituut voor de Arbeid (HIVA, KU Leuven) die tot deze conclusies komt, handelt enkel over de gesalarieerde arbeid en stoelt op de fraude en de “vergissingen” die de sociale inspecties ontdekten. Extrapolatie daarvan leert dat na de inspecties nog minstens 6% van de loonmassa (1 euro op 16) niet wordt aangegeven. De sociale inspecties zelf ramen de derving op minstens 6 en mogelijk zelfs 15%. De sociale zekerheid heeft veel minder controleurs dan de belastingen: 1200 slechts. Ze zijn verdeeld over zeven inspectiekorpsen. Sinds 1993 is er een samenwerkingsprotocol voor deze inspecties. Aan dat protocol was een verhoging verbonden van de ondersteunende omkadering. Die is er na tien jaar nog niet. Het HIVA zegt dat de inspecties hard werken en almaar meer op eigen initiatief controles verrichten, maar dat de pakkans niet stijgt. De inspecties “wensen geen hardvochtig beleid te voeren en treden zoveel mogelijk regulariserend op”, luidt het.

De zelfstandige arbeid, de arbeid verricht in huishoudens en de zuiver illegale economie, zijn niet opgenomen in dit onderzoek. Internationale studies ramen dat in België de zwarte economie ongeveer 22% vertegenwoordigt van de witte economie.