Personen die niet de nationaliteit hebben van een EER-lidstaat (*) of Zwitserland (ook ‘derdelanders’ genoemd), moeten in principe de voorafgaandelijke toelating krijgen om op het grondgebied van de Europese Unie te verblijven en er te werken. In principe bepaalt elke lidstaat zijn immigratiebeleid en de voorwaarden om er te verblijven en te werken. Voor specifieke groepen derdelanders (zoals onderzoekers en studenten) werden de regels inzake verblijf en tewerkstelling echter geharmoniseerd op Europees niveau.

In dat kader werd op 11 mei 2016 een nieuwe richtlijn (**) aangenomen om de toegang van derdelander-onderzoekers en derdelanders-studenten op het Europese grondgebied te vergemakkelijken om de EU te promoten als een aantrekkelijke locatie voor onderzoek en innovatie.

Wat bepaalt de nieuwe EU-richtlijn voor onderzoekers en studenten?

De Europese lidstaten moeten tegen ten laatste 23 mei 2018 bijkomende rechten toekennen aan derdelanders-onderzoekers en derdelanders-studenten.

Dergelijke derdelanders die tot een lidstaat zijn toegelaten, moeten onder meer gemakkelijker toegang hebben tot de andere lidstaten en kunnen er verblijven om er een gedeelte van hun onderzoek of studies uit te voeren voor een periode van 180 tot 360 dagen naargelang van de omstandigheden. De mobiliteit van de familieleden van de onderzoeker binnen de Europese Unie zal ook worden verbeterd.

Daarnaast zullen de derdelanders-onderzoekers en derdelanders-studenten na het einde van hun onderzoek of studies hun verblijfsrecht in de betrokken lidstaat kunnen behouden tot 9 maanden nadien om werk te zoeken of een bedrijf op te richten.

Welke nieuwigheden voor stagiairs?

Dankzij de richtlijn zijn er nu ook Europese regels inzake het verblijf en de tewerkstelling van derdelanders die een stage in een lidstaat willen verrichten.

Derdelanders die nog hoger onderwijs volgen in een derde land, zullen onder bepaalde voorwaarden een stage in een lidstaat kunnen verrichten. Onze Belgische regelgeving vereist momenteel echter dat de stage de voortzetting is van een reeds behaald diploma. Ook de huidige leeftijdsvoorwaarde (18-30 jaar) om een arbeidskaart als stagiair te krijgen, lijkt niet langer houdbaar in het licht van de nieuwe richtlijn. Verwacht mag dan ook worden dat onze regelgeving op deze punten zal worden aangepast.

Wat met scholieren, vrijwilligers en au pairs?

Tot slot biedt de richtlijn eveneens een regelgevend kader voor scholieren, vrijwilligers en au pairs. Dat luik is echter optioneel voor de lidstaten. Indien België beslist om dit kader toe te passen, zullen de huidige regels moeten worden aangepast.

Wat te onthouden?

Deze nieuwe richtlijn moet tegen ten laatste 23 mei 2018 door de lidstaten (met uitzondering van Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en Ierland) zijn omgezet in hun nationaal recht en is dus nog niet meteen van toepassing. Voorlopig blijven de huidige Belgische regels in verband met onderzoekers, studenten, stagiairs, au pairs en vrijwilligers dezelfde.

Ondernemingen die stagiairs-derdelanders verwelkomen, mogen zich wel verwachten aan wijzigingen aan de huidige Belgische regels in de komende twee jaar. Ook voor vrijwilligers en au pairs zijn wijzigingen mogelijk.

(*) EER staat voor de Europese Economische Ruimte. Daartoe behoren alle 28 lidstaten van de Europese Unie, aangevuld met Liechtenstein, IJsland en Noorwegen.

(**) Richtlijn (EU) 2016/801 van het Europees parlement en de raad van 11 mei 2016 betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van derdelanders met het oog op onderzoek, studie, stages, vrijwilligerswerk, scholierenuitwisseling, educatieve projecten of au-pairactiviteiten.

Auteur: Sophie Maes (vennoot Claeys & Engels)