De lockdown, een avondklok en allerlei andere voorzorgsmaatregelen maakten dat onze kantoorgebouwen al een jaar lang quasi leeg en verlaten zijn. Nu alle werknemers ‘in hun kot’ aan de slag zijn, afgezonderd van de rest van de organisatie, zitten we in een situatie die we nooit eerder hebben meegemaakt op de arbeidsmarkt. Medewerkers verwerken, via schermen en met behulp van allerlei tools en technologieën, meer informatie dan ooit tevoren. In ons thuiskantoor was de verre wereld nog nooit zo nabij en beschikbaar via sociale netwerken, nieuwsstreaming, instant messaging.
Dominique Duquesnoy (PerformanSe)
“In ons thuiskantoor was de verre wereld nog nooit zo nabij en beschikbaar via sociale netwerken, nieuwsstreaming, instant messaging. Maar paradoxaal genoeg was wat gewoonlijk erg dicht bij ons staat nog nooit zo ver van ons verwijderd, op veilige afstand en verstopt achter mondmaskers.” © GF
Minder zichtbaar
Maar paradoxaal genoeg was wat gewoonlijk erg dicht bij ons staat – familie, vrienden, collega’s… – nog nooit zo ver van ons verwijderd, op veilige afstand en verstopt achter mondmaskers. Uiteraard brengt thuiswerk voordelen: we blijven in onze vertrouwde omgeving en vermijden elke dag pendeltijd. Maar wat weten we echt nog over de werkcontext? Wat zien we nog van de collega’s met wie we zouden moeten samenwerken? En hoe kunnen we vertrouwen op wat we niet meer kunnen zien?
Telewerk betekent dat u minder gezien wordt, minder zichtbaar bent en… minder erkend? Wie collega’s niet onder ogen komt, is afgeschermd van de keurende blik van anderen, maar moet het ook zonder de geruststellende gewoontes en zekerheden stellen. De kleine gewoontes en codes zijn verdwenen: de wekelijkse teammeeting verloopt via de webcam en de koffiemachine staat in de keuken, waar niemand is om een praatje mee te maken. De informele gesprekken zijn lang niet zo informeel meer, omdat we ze in de agenda moeten zetten. Hoe collega’s zich voelen, is maar moeilijk te peilen.
In welke mate waarderen de collega’s wat ik doe? Wat is de meerwaarde voor de organisatie en wat gebeurt er met mijn bijdragen? Het is allemaal erg moeilijk in te schatten. Met zo veel onzekerheid liggen twijfel, bezorgdheid en wantrouwen op de loer. Vertrouwen ontstaat in aanwezigheid van anderen. Afwezigheid en afstand laat ruimte voor terugtrekking en angst.
Een betekenisvol verhaal
Het is evident dat thuiswerk naast minder reistijd en een besparing op vierkante meters ook andere effecten heeft. De fysieke afstand brengt ook isolatie met zich mee.
Nu telewerk goed op weg is de standaard te worden voor vele mensen, bijvoorbeeld in een hybride vorm, moeten organisaties zorgen voor voldoende ontmoetingsruimte. Het gaat om échte ruimtes voor échte ontmoetingen en dus géén e-apero’s, virtuele koffiemomenten of strak ingeplande informele babbels. Pas bij echte ontmoetingen zal men zijn verhaal kunnen vertellen over de afgelopen periode. Een narratieve aanpak is de enige die de lange afwezigheid kan compenseren.
Telewerkers hebben gedeelde momenten nodig, momenten met open confrontatie en wederzijdse erkenning. Is dat er niet, dan zou telewerk wel eens het einde kunnen betekenen van affectio societatis… en dus van toewijding aan de job.
De auteur, Dominique Duquesnoy, is CEO van PerformanSe. Hij schreef deze bijdrage als lid van de adviesraad van HR Square.
