Het concept groepsdenken werd in de jaren ’70 geïntroduceerd in een boek van Yale-professor Irving Janis. Het is een psychosociaal fenomeen, waarbij een groep van op zich zeer bekwame personen zodanig wordt beïnvloed door groepsprocessen, dat de kwaliteit van groepsbesluiten vermindert. De leden beginnen immers te focussen op het behoud van de eensgezindheid en verliezen hun kritische houding.

Leiders willen dat uiteraard niet. Zij willen dat de groep kritisch naar alle beschikbare opties kijkt. Daarbij past onafhankelijk kritisch denken. Tegelijkertijd willen leidinggevenden dat er binnen de groep vertrouwen is in elkaar, dat er een teamgevoel heerst en teamleden elkaar steunen.

Teamdenken

Er moet dus een evenwicht komen tussen een verbonden, betrokken team en het in overweging nemen van opties. Ieders mening moet gehoord en gewogen worden. Je wil met andere woorden geen groepsdenken, maar teamdenken.

Teamdenken bouwt verder op het relatiegedeelte van groepsdenken, zonder opties en tegendraadse meningen te negeren of te bagatelliseren. Bij teamdenken geven mensen voldoende om elkaar om met respect naar elkaar te luisteren, zodat zij vervolgens een afgewogen beslissing kunnen nemen die goed is voor henzelf en de organisatie.

Groepsdenken voorkomen

Leiderschapsexpert Kevin Eikenberry geeft de volgende 3 tips om teamdenken te stimuleren:

1. Heldere doelstelling bepalen. Allereerst moet er een helder, betekenisvol doel zijn. Als het team een gemeenschappelijk, wederzijds begrepen doel heeft, een doel dat het individueel belang overstijgt, dan is er een basis voor succes.
2. Warme relaties bevorderen. Vervolgens moet gestreefd worden naar sterke werkrelaties. Mensen hoeven niet per se vrienden te zijn, maar er moet wel commitment naar elkaar toe zijn. Teamleden moeten iets voor elkaar over hebben.
3. Een veilige omgeving creëren. Niet onafhankelijk denken en de haast om maar tot overeenstemming te komen, wordt vaak veroorzaakt doordat mensen zich niet veilig genoeg voelen om hun ideeën te delen. Zij maken zich zorgen over de reacties van hun collega’s. Het moet een prioriteit van leiders zijn om vertrouwen te kweken en te bevorderen binnen teams. Dit zorgt voor een veilige omgeving waarin medewerkers onbekommerd hun mening kunnen geven. Ook nieuwe, revolutionaire ideeën moeten de kans krijgen om geventileerd te worden.

Bron: Leadership & Learning (blog.kevineikenberry.com) en P&Oactueel (penoactueel.nl)