Centraal in het meerbanenplan en in het betoog van Yves Leterme en van Vlaams minister van Werk Frank Vandenbroucke (sp.a) staat de term ‘positieve discriminatie’. De Vlaamse regering heeft voor de tewerkstelling van allochtonen bijvoorbeeld niet gekozen voor aanwervingsquota of voor de mogelijkheid tot anoniem solliciteren. Er komen geen inspecteurs die bij sollicitatie mogen veinzen dat ze allochtoon zijn. “Het spoor van de federale ministers Peter Vanvelthoven (sp.a) en Christian Dupont (PS) wordt niet gevolgd”, merkt Guy Tegenbos in De Standaard op. In de plaats daarvan hebben de werkgeversorganisaties Voka, Unizo en VCSPO een overeenkomst getekend rond het project Jobkanaal. Ze engageren zich ertoe elk jaar 5000 vacatures in te vullen met personen uit de zogenaamde kansengroepen: werklozen die allochtoon zijn, een arbeidshandicap hebben of ouder zijn dan 55 jaar. De werkgevers beloven de vacatures drie weken uitsluitend voor deze groep open te stellen. Dat is een unieke en drastische maatregel. De VDAB moet van zijn kant voor elke vacature vier kandidaten uit deze kansengroepen aan de werkgevers voorstellen.
Het zijn vooral de oudere werknemers die in het banenplan alle aandacht krijgen. De Vlaamse regering geeft daartoe de werkgevers een stevig financieel duwtje in de rug. Een werkgever die een werkloze vijftigplusser een contract van onbepaalde duur aanbiedt en hem minimum een jaar tewerkstelt, krijgt – vrijgesteld van vennootschapsbelasting – 400 tot 1000 euro premie per maand, afhankelijk van het brutoloon van die werknemer. Minister Vandenbroucke verwacht dat hij 3500 tot 4000 premies zal moeten/mogen uitkeren.
De regering voorziet tot 2009 in 79,5 miljoen euro voor het gehele banenplan en daarvan gaat 30 miljoen euro naar loonkostenvermindering voor werkgevers. Zij zijn dan ook tevreden, niet alleen met het bedrag, maar ook met de keuze voor een positieve benadering, boven een bestraffende of controlerende aanpak. De vakbonden staan ook achter het plan, maar zijn voorzichtig enthousiast. “Als werkgevers honderden euro’s krijgen als ze ouderen aannemen, bestaat de kans dat allochtonen en jongeren uit de boot vallen”, zeggen Caroline Copers van het ABVV en Ilse Dielen van het ACV. Voor deze jongeren komen er wel 200 extra startbanen en wordt er meer geld geïnvesteerd in projecten die deeltijds werken en leren combineren. Het aantal individuele beroepsopleidingen voor werklozen op de werkvloer, waarbij de werkloze een opleiding geniet en de werkgever een premie krijgt voor diens tewerkstelling, wordt opgetrokken tot 16.000. De uitzendsector wordt daar voor het eerst bij betrokken. Verder komen er 480 extra banen in de sociale werkplaatsen. Dat komt neer op 20% meer jobs dan vandaag. Voor loopbaanbegeleiding trekt de Vlaamse regering 8 miljoen euro uit. Daar staan nog geen concrete doelstellingen tegenover. Die worden met de sociale partners nog verder uitgewerkt.
