Dat blijkt uit de jaarlijkse studie van HR-dienstverlener SD Worx. De steekproef voor 2009 bestond uit 484.232 medewerkers van 14.592 organisaties.
Het ziekteverzuimpercentage is de verhouding van het aantal ziektedagen ten opzichte van de te werken dagen. Het gaat om ‘kortdurend ziekteverzuim’: de afwezigheid wegens ziekte gedurende minder dan een maand.
6,4 dagen per jaar
Het kortdurend ziekteverzuim ligt nu al 10 procent hoger dan in 2002. In plaats van 5,8 dagen in 2002, waren de Belgen in 2009 gemiddeld 6,4 dagen per jaar ziek.
Mexicaanse griep
Voor een deel lijkt het historisch hoge cijfer te wijten aan extra verzuim door griep en seizoensgebonden verkoudheden in zowel voor- als najaar. De verzuimpieken lopen parallel met de cijfers van de griepmeting. Er is ook een zichtbaar effect van de Mexicaanse griep, met een recordverzuim in september, oktober en november 2009.
Of het om feitelijke gevallen van griep gaat of om mensen met griepachtige symptomen die thuis zijn gebleven, is niet duidelijk. Daarbij kan ook het voorzorgsprincipe gespeeld hebben: uit voorzorg kunnen werkgevers deze mensen namelijk gevraagd hebben om thuis te blijven.
Toenemende stress
Ook toenemende stress als gevolg van de recessie mag niet worden uitgesloten. Uit de ‘NV België’ van SD Worx, een onderzoek bij 3000 Belgische werknemers, blijkt dat een derde van de Belgen harder is gaan werken door de recessie.
Onder hen opvallend veel vrouwen (40 procent). Van deze groep zegt tweederde zelfs spontaan meer overuren te draaien.
Van de mannen zegt 29 procent een tandje te hebben bijgestoken. Vaker dan vrouwen presteren zij pas extra uren als hun baas dat vraagt. Ook deze verhoogde werkdruk kan tot extra stress en hoger verzuim hebben geleid.
Zelfs in augustus
Uitzonderlijk voor 2009 is ook dat de 3 procentdrempel voor het eerst drie keer werd overschreden (in januari, februari en oktober). Sinds 2005 gebeurt dat normaal gezien één keer per jaar in februari, als de seizoensgriep zijn hoogtepunt bereikt. Daarnaast werden ook recordverzuimcijfers opgetekend voor de maanden januari, augustus, september, oktober en november.
Minst ziekteverzuim in West-Vlaanderen
Er zijn ook opmerkelijke regionale verschillen. Het verzuim ligt het hoogst in Wallonië (2,65 procent) en het laagst in Vlaanderen (2,41 procent).
In de Vlaamse provincies lost Oost-Vlaanderen (2,57 procent) Limburg af als verzuimkoploper. Deze laatste provincie wist het verzuim terug te dringen van 2,59 procent in 2008 naar 2,41 procent in 2009.
Het laagste verzuim van België is echter te vinden in West-Vlaamse bedrijven. Die slaagden erin hun al lage verzuim voor 2008 (2,25 procent) nog te laten dalen tot een scherp gemiddelde van 2,11 procent.
Provincie Namen verzuimkampioen
Een scherp contrast met de provincie Namen, waar het verzuim in 2009 gemiddeld 2,96 procent bedroeg. Normaal gezien wordt de 3 procent-drempel maar bereikt bij een coïncidentie van ‘normaal’ verzuim met uitzonderlijke situaties zoals seizoensgriep. Een gemiddeld jaarverzuim van 2,96 procent is daarom abnormaal.
Strenge winter heeft geen impact
Niet onbelangrijk is ook dat het voorlopige verzuimcijfer voor januari 2010 zowat op het jaargemiddelde van 2009 ligt en ook gemiddeld scoort in vergelijking met andere januarimaanden. Samen met het lage gemiddelde verzuimcijfer voor december 2009 ziet het er dus niet naar uit dat het strenge winterweer tot bovengemiddelde ziekteuitval heeft geleid.
Het gaat hier evenwel om voorlopige cijfers, die meestal een onderschatting zijn van het reële verzuim. Dat zou nog iets hoger kunnen uitkomen, maar de 3,1 procent van vorig jaar lijkt onwaarschijnlijk.
“Een vorm van gedrag”
Belgische organisaties lijken er dus maar niet in te slagen het recordverzuim terug te dringen. Het verzuimcijfer kan trouwens ook gezien worden als een goede indicator voor de algemene conditie van een organisatie.
“Verzuim is vooral een vorm van gedrag”, stellen de onderzoekers. “De mate waarin de medewerker zich gemotiveerd en betrokken voelt, bepaalt zijn gedrag. Voor werkgevers is kortdurend ziekteverzuim de meest storende vorm van verzuim. Het loon van arbeiders en bedienden is nu eenmaal gedurende een bepaalde periode gewaarborgd en maakt zo de belangrijkste kost uit van het ziekteverzuim.”
78.500 euro in bedrijf met 100 werknemers
Verzuim is dan ook duur. Het kost een organisatie met 100 werknemers gemiddeld 78.500 euro. Een verzuimbeleid kan dus wel degelijk de moeite lonen.
